Jeśli chcesz zacząć odkrywać ze mną mapę wewnętrznego terytorium zapraszam tutaj.

Podobał Ci się ten artykuł? 

Postaw mi wirtualną kawę tutaj 

Na podsumowanie cytat Fryderyka Nietzschego: "trzeba mieć w sobie chaos, by zrodzić tańczącą gwiazdę"

Psychologia analityczna w praktyce

Przejdźmy teraz do praktycznego wymiaru psychologii analitycznej. Na czym polega, jak wygląda, z czym się wiąże, jakie korzyści płyną z jego zastosowania. Na te pytania postaram się przybliżyć odpowiedź.

Zaczynając od pierwszego. Jeśli chodzi o praktyczne zastosowanie psychologii analitycznej polega ono na wdrożeniu w życie kilku narzędzi które związane są z procesem indywiduacji i obejmują pracę z Cieniem, obserwację snów, zdejmowanie projekcji ze świata zewnętrznego, świadome nadawanie nowego kierunku życiu.

Praca z Cieniem polega na integrowaniu nieświadomych aspektów osobowości, jest ona powiązana ze zdejmowaniem projekcji z rzeczy zewnętrznych, jest ona również kluczowym elementem procesu indywiduacji. Pozwala ona na objęciu tego, co zostało zostawione w otchłani przeszłości, na przekuciu słabości w siłę, na wydobyciu jakości kryjących się w zakamarkach nieświadomości.

Obserwacja snów pozwala zobaczyć co dzieje się w nieświadomości, sny stanowią źródło wiedzy o aspektach Cienia, o tym jakie procesy przebiegają pod progiem świadomości, o tym czym warto się zająć w danym momencie. Nie uważam iżby wszystkie sny miały znaczenie, są takie które niosą ze sobą większą wartość oraz takie które dużej wartości nie posiadają. Poprzez prowadzenie dziennika snów oraz świadome nadanie im ważności można zwiększyć wartość jaka z nich płynie. Tematyka snów zasługuje na osobny artykuł, jako że w snach przejawiają się aspekty związane zarówno z czynnikami indywidualnym jak i kolektywnymi, sen pomimo swej irracjonalnego charakteru oraz częstego zagmatwania ma swoją strukturę która pozwala na jego interpretację oraz wyciągnięcie wartościowych wniosków. Wskazówką jest uczucie towarzyszące danemu obrazowi. 

Zdejmowanie projekcji ze świata polega na wycofywaniu nieświadomych treści z zewnętrznych aspektów życia, jest to praca mindsetowa związana z przemianą niewspierających przekonań oraz wzorców myślenia. Dzięki temu energia psychiczna wraca do swojego źródła. Przybliża to do widzenia świata takim, jakim jest, bez przeświadczeń, pochopnych wniosków czy błędnych założeń.

Świadome nadawanie nowego kierunku życiu polega na praktycznym wykorzystaniu wiedzy zdobytej w procesie, jest aktem odpowiedzialności względem siebie, pozwala zakończyć stary rozdział życia dając przestrzeń na nowy, bardziej wspierający i pełniejszy, oparty o świadomie nadaną wartość, a nie wzorce wyniesione z okresu dzieciństwa.

Każdy z tych aspektów jest częścią procesu który nie jest linearny, a cykliczny. Oznacza to tyle, że nie przechodzi się tego raz, nie jest to związane z ukończeniem celu ani zdobyciem punktu w którym wszystko się już osiągnęło. Jest to raczej związane z cyklicznym wchodzeniem głębiej w siebie w którym odkrywa się nowe jakości, pogłębia rozumienie, integruje nowe aspekty.

Proces sam w sobie jest dosyć niekomfortowy, wiąże się z wolicjonalnym otwarciem się na cierpienie, konflikty psychiczne są nieuniknione, jako że natura ciała jest dosyć konserwatywna, mechanizmy obronne których zadaniem jest chronić, niezależnie od tego jakie formy ta "ochrona" przyjmuje, będą odciągać świadomość od tego by je rozbroić. Nie można tego zrobić szturmem ani umniejszyć wartości tego, co spowodowało wytworzenie takich a nie innych mechanizmów obronnych. Podobnie jest ze wzorcami kultury w której się dorastało, wartościami wyniesionymi z domu rodzinnego czy przekonaniami związanymi ze społecznością do której się przynależało. Nie można tak po prostu odciąć się od korzeni ani zdewaluować ich wpływu. Nie oznacza to jednak, że trzeba być ich niewolnikiem, że nie można wyzwolić się spod ich jarzma. Proces indywiduacji pozwala na oddzielenie tego, co dłużej nie służy, co ogranicza, co nie jest spójne z naszą wewnętrzną istotą. Jego celem jest przeniesienie centrum świadomości z ego-ja do Jaźni co związane jest z transformacją osobowości na każdej płaszczyźnie życia. Korzyściami płynącymi z procesu są większy stopień wolności woli, rozwój świadomości i samoświadomości, wzrost jakości moralnych. Wzmacnia się poczucie sensu i celu życia, nabiera ono głębszych barw. Nie można już dłużej być w miejscach które nie są spójne z naszym wnętrzem, nie można się oszukiwać względem swoich pragnień. Rozwój świadomości wiąże się z braniem odpowiedzialności za swoje życie, przechodzi się przez wiele mniejszych lub większych śmierci ego, które niszczą to co stare, by nowe mogło powstać. Tak jak ciąża wiąże się z bólami porodowymi, tak narodziny nowej świadomości związane są ze znoszeniem bólu psychicznego, lecz nim nowe powstanie, stare musi umrzeć, a droga do Światła zawsze wiedzie przez Ciemność.

Psychologia analityczna

Zwana również psychologią Głębi, jako że obszar jej badań porusza się po głębinach ludzkiego ducha zwanego nieświadomością. Jej twórcą był Carl Gustav Jung, szwajcarski psychiatra, psycholog, naukowiec, a przede wszystkim wielki gnostyk XX wieku, choć ten aspekt jest często pomijany w oficjalnej narracji. Psychologia analityczna korzysta z dziedzin wiedzy takich jak alchemia, mitologia, religioznawstwo, astrologia, filozofia, sztuki plastyczne, psychoanaliza, neurologia, antropologia, fizyka, a przedmiotem jej badań jest psychiczny aspekt duszy ludzkiej. Choć nazwa psychologia analityczna może sugerować iżby głównym jej celem była rozumowa analiza, to jednak jej istotą jest ekstrakcja czyli wyciągniecie esencji z danej treści. Rozumowa analiza jest jedynie jednym z jej elementów który pozwala lepiej odnaleźć się w temacie, jednak samo intelektualne rozumienie niewiele jest warte dla zrozumienia przejawów duszy które mają charakter transcendentny, przekraczający podmiot poznający. Właściwe rozumienie jest związane z doświadczeniem gnozy, wewnętrznym poznaniem które nie ma charakteru intelektualnego, tylko raczej cechuje się głębią intuicyjnego wglądu. Przejdźmy teraz do przedmiotu jej badań wraz z opisem stosowanej terminologii.

Jak już wcześniej wspomniałem, przedmiotem badań psychologii analitycznej są przejawy psychicznego aspektu duszy. Rozwinę teraz nieco tą kwestię. Człowiek stanowi trójjedność trzech części, mianowicie ciała (hyle), umysłu (psyche) oraz ducha (pneuma). Ciało wraz z całą swoją skomplikowaną strukturą biologiczną stanowi podstawę poprzez którą przejawia się psychika oraz duch. W ciele zapisane są traumy, zablokowane emocje, wzorce zachowań, tutaj znajduje się strefa popędowo-instynktowa, ten poziom można nazwać podświadomością, jako że działa on pod progiem świadomości. W psyche czyli kompleksie umysłowo-emocjonalnym osadzona jest nasza jednostkowa świadomość którą można nazwać ego-ja, odbiera ona impulsy płynące z ciała oraz przekazy płynące z ducha, poprzez ten poziom doświadczamy oraz poznajemy świat, tutaj kształtują się wzorce mentalne, tutaj miejsce ma myślenie oraz czucie. Pneuma odnosi się do aspektu duchowego, w niej zapisany jest potencjał rozwoju świadomości, poprzez ten aspekt jesteśmy połączeni z Polem, tutaj znajduje się nasza Jaźń. Jest to poziom związany z systemem wartości, moralnością, znaczeniem sensu życia. Tutaj obecne są wzorce społeczno-kulturowe, poprzez ten poziom przejawia się Duch Czasu (zeitgeist). Poziom ten można nazwać poziomem nadświadomym jako że wykracza on poza jednostkową świadomość ego-ja. Psychologia analityczna bada to, w jaki sposób system biologii ciała oraz komponent duchowy pneumy przejawiają się w jednostkowej świadomości, dostarcza terminologii pozwalającej lepiej zrozumieć mechanizmy działania oraz dostarcza narzędzi pozwalających na rozwój jednostkowej świadomości ego-ja. Przejdźmy teraz do jej terminologii oraz opisu metody badawczej.

Zacznijmy od tej drugiej. Przedmiotem badań psychologii analitycznej są zjawiska których nie widać gołym okiem. Tak jak dla badania struktury neuronalnej mózgu czy składu chemicznego potrzebna jest odpowiednia aparatura która pozwoli dostrzec zachodzące w mózgu zjawiska, tak do badania samych zjawisk psychicznych potrzebna jest odpowiednia aparatura która pozwoli dostrzec zachodzące w psychice zjawiska. Podobnie jak w przypadku urządzeń fizycznych, należy najpierw je zbudować by móc z nich korzystać, tak w przypadku zjawisk psychicznych należy wykształcić w sobie odpowiednią aparaturę która będzie służyć jako swego rodzaju urządzenie poznawcze. Aparaturą tą jest rodzaj gnozy, doświadczenie wewnętrznego poznania które ukazuje dane zjawisko zwiększając przy tym stopień samoświadomości. Przez rodzaj gnozy rozumiem rodzaj poznania który jest związany z olśnieniem, tak zwanym "kliknięciem", z czymś co niesie ze sobą ładunek energetyczny oraz zwiększa poziom samoświadomości, bynajmniej nie ma to nacechowania mistycznego. Poprzez te wewnętrzne doświadczenia ego-ja odkrywa nowe terytorium wiedzy na temat jego samego. Psychologia analityczna opisuje mapę tego terytorium oraz dostarcza narzędzi do jego eksploracji. Przechodząc do terminologii, kluczowymi pojęciami są proces indywiduacji, Cień, Jaźń, Anima, Animus, Nieświadomość, archetyp, przeniesienie, projekcja. Rozwinę po krótce kilka z nich.

Zacznijmy od procesu indywiduacji. Jest to model na którym opiera się rozwój świadomości ego-ja, który polega na konfrontacji ze strefą Cienia, integracją Animy i Animusa, zdjęciu przeniesień oraz projekcji ze świata, odkryciu wiodących archetypów. Jego celem jest odkrycie oraz ucieleśnienie własnej Jaźni co powoduje wykształcenie nowego centrum osobowości dla ego-świadomości. O Cieniu pisałem nieco więcej w innym artykule, niech więc wystarczy jego skromna definicja jako wszystko to, czego nie jesteśmy o sobie świadomi. Anima oraz Aniums odnoszą się do żeńskiego oraz męskiego aspektu duszy, pierwszy związany jest z cechami takimi jak emocjonalność, wrażliwość, intuicja, empatia, drugi związany jest z logiką, racjonalnością, aktywnością, działaniem, ich integracja związana jest z głęboką pracą na poziomie wzorców myślowych oraz analizy snów. Przeniesienie związane jest ładunkiem emocjonalnym wyniesionym od rodziców, a projekcja związana jest z rzutowaniem treści nieświadomych na świat zewnętrzny. Archetypy odnoszą się do pierwotnych wzorców myślowych które leżą u podstaw całej kultury, jest to poziom który łączy ciało oraz psychę z pneumą. Jaźń odnosi się do psychicznej Pełni danej osoby, w niej zawarta jest istota tego, kim się jest. Każdy z przytoczonych terminów wymagałby osobnego artykułu aby w pełni oddać jego znaczenie. Sam zaś termin bez wewnętrznego doświadczenia jest pustym hasłem, dopiero rodzaj wewnętrznej gnozy czyni je wartościowym. Pojęcia w psychologii analitycznej są jak ziarenka które muszą wykiełkować oraz wydać owoc by można było zrozumieć wartość jaką ze sobą noszą. Niech więc to, co zdążyłem napisać do tej pory będzie jak ziarno które z czasem zacznie kiełkować, odsłaniając obszar nowego terytorium wewnętrznego. Pielęgnacją rośliny jest wysiłek włożony w przyswajanie wiedzy oraz świadoma medytacja nad koncepcją, rodzaj ukierunkowanego myślenia który nastawiony jest na doświadczenie wewnętrznego poznania. Owocem jest zdolność poruszania się po tymże terytorium oraz możliwość korzystania z jego zasobów.